„BITWA O NARWIK JEST DLA NAS, POLAKÓW, BARDZO WAŻNA”    

Wzięli w nich udział m.in.: szef UdSKiOR Lech Parell, poseł Piotr Adamowicz – przewodniczący Komisji Kultury i Środków Przekazu, wiceminister MRPiPS – dr hab. Sebastian Gajewski, wiceminister MON – Stanisław Wziątek, delegacja Sztabu Generalnego WP z gen. Arkadiuszem Mikołajczykiem, ambasador RP w Norwegii Małgorzata Kosiura-Kaźmierska, delegacja ZKRPiBWP – prezes ZG  płk Czesław Lewandowski oraz wiceprezes Krzysztof Rinas, prezes ZIW RP Elżbieta Kazubska, reprezentujący Związek Powstańców Warszawskich – prezes Janusz Maksymowicz oraz skarbnik Bogdan Bartnikowski, prezes Pomorskiego Okręgu ŚZŻAK prof. Jerzy Grzywacz, 101-letni mjr Bogdan Walas reprezentujący Lubelski Okręg ŚZŻAK, przedstawiciele Związku Sybiraków i stowarzyszeń zrzeszających ofiary represji wojennych, powojennych i opozycji antykomunistycznej, prezydent Nowego Sącza – miasta partnerskiego Narwiku – Ludomir Handzel. Obecni byli harcerze z kraju i zagranicy, m.in. z 100 Poznańskiej Drużyny Harcerzy im. gen. St. Maczka Chorągwi Wielkopolskiej ZHP. Oprawę uroczystości zapewnili: kompania honorowa 21 Brygady Strzelców Podhalańskich z gen. bryg. Tadeuszem Nastarowiczem oraz Orkiestra Wojskowa z Rzeszowa. We wszystkich uroczystościach licznie brali także udział Polacy mieszkający w Norwegii oraz Norwegowie.

27 maja polska delegacja na czele z Weteranami Walk o Niepodległość RP upamiętniła marynarzy, którzy zginęli na niszczycielu ORP „Grom” – w miejscu, gdzie 4 maja 1940 r. okręt został zaatakowany przez niemieckie bombowce i zatonął w ciągu kilku minut. Zginęło 59 członków załogi – część na skutek wybuchu, inni utonęli lub zginęli od niemieckiego ostrzału. Uratowano 154 osoby, w tym dowódców jednostki i dywizjonu.

Szef UdSKiOR wraz z weteranami, żołnierzami i harcerzami, zgodnie z ceremoniałem Marynarki Wojennej RP, wrzucili  w wody Ofotfjordu symboliczny wieniec. Minister Lech Parell powiedział m.in.: Składając wieniec w miejscu zatonięcia niszczyciela „Grom” w symboliczny sposób oddajemy hołd wszystkim naszym marynarzom poległym w walkach o wolność Norwegii. Tym z „Groma”, „Orła” i „Chrobrego”. Cześć Ich Pamięci!    
Drugiego dnia, 28 maja, uczestnicy wzięli udział w seminarium naukowym poświęconym Bitwie o Narwik w Centrum Kultury w Narwiku. Zabierając głos, minister Lech Parell podkreślił, że: Bitwa o Narwik jest dla nas, Polaków, bardzo ważna. Była to pierwsza bitwa przeciwko Niemcom po naszej klęsce we wrześniu 1939 roku.

Po konferencji odbyły się uroczystości na cmentarzu w Narwiku, z udziałem – poza polską delegacją – przedstawicieli państw sojuszniczych – Norwegii, Wielkiej Brytanii i Francji. Przed pomnikiem poświęconym poległym polskim żołnierzom oraz na kwaterach brytyjskiej, francuskiej i norweskiej złożono wieńce.  

Po południu, w strugach deszczu, ulicami Narwiku przeszła parada pododdziału honorowego 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, orkiestry wojskowej z Rzeszowa oraz harcerzy. Następnie na placu przy Muzeum Wojny odbył się koncert młodzieżowego chóru ,,Scherzo’’ z Nowego Sącza. Zebrani mieli również okazję  wysłuchania koncertu orkiestry wojskowej. W trakcie odbyła się ceremonia wręczenia medali ,,Pro Patria” Norwegom zasłużonym dla kultywowania pamięci o polskich żołnierzach.  

29 maja na Cmentarzu w Hakvik – kilkanaście km na południe od Narwiku odbyła się ekumeniczna polowa msza św. Na nekropolii spoczywają żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich – w zbiorowej mogile pochowano 116 Polaków, w tym 83 żołnierzy i oficerów SBSP poległych w walkach o Narwik.  W grobie złożono także ciała 23 żołnierzy, którzy dostali się do niemieckiej niewoli i zmarli w obozach jenieckich, oraz osób cywilnych zmarłych w niemieckich obozach pracy w Norwegii. Po nabożeństwie  szef UdSKiOR powiedział: Spotykamy się w miejscu szczególnym. Gdy odwiedzamy nekropolie polskich żołnierzy rozsiane po świecie, trudno powstrzymać wzruszenie. Trudno dobrać słowa, by oddać  im honor i należną cześć. Niedawno składaliśmy wieńce na grobach polskich żołnierzy na Monte Cassino, w Bolonii. Teraz jesteśmy w Narwiku i Hakvik. Wieczna cześć i chwała bohaterskim żołnierzom Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich poległym w obronie niepodległości Norwegii. Cześć i chwała polskim jeńcom wojennym i robotnikom przymusowym, którzy stracili życie w Norwegii w latach wojny! 

Głos zabrali także: Sebastian Gajewski, Stanisław Wziątek, gen. bryg. Tadeusz Nastarowicz oraz burmistrz Narwiku Rune Edvardsen.     
Po przemówieniach został odczytany Apel Pamięci, a następnie polska delegacja z kombatantami na czele złożyła wieniec przed Pomnikiem „Pamięci 66 Polskich Żołnierzy Poległych w walce o wolność Norwegii i Polski”.  
Delegacja złożyła również wieniec przed pomnikiem ,,Narwik 1940’’ w Grindjord, upamiętniającym żołnierzy walczących 85 lat temu w Narwiku. Pod pomnikiem nad brzegiem Ofotfjordu uroczystą przysięgę  harcerską złożyło kilkanaście druhen i druhów ZHP.
Po południu polska delegacja odwiedziła Muzeum Wojny w Narwiku, gdzie  wysłuchała wykładu dyrektora Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni nt. udziału Polskich żołnierzy i marynarzy w kampanii norweskiej.  

Ostatnia uroczystość obchodów 85. rocznicy Bitwy o Narwik odbyła się przed pomnikiem marynarzy ORP GROM w Narwiku, przypominającym o roli polskich żołnierzy w walce o wolność Norwegii. Minister Lech Parell przytoczył losy marynarzy, którzy zginęli na okręcie ORP ,,GROM’’: Stojąc dziś przed pomnikiem Marynarzy ORP „Grom” w Narwiku, ogarnia mnie duma i wzruszenie. Wspólnie oddajemy hołd polskim marynarzom, którzy osiemdziesiąt pięć lat temu, podczas II wojny światowej, przelali tu swoją krew w obronie wolności. Pamiętamy o ich odwadze, poświęceniu i braterstwie broni. Dziś pamiętamy o tych, którzy wykazali się szczególną odwagą i do końca pozostali na swoich stanowiskach. Porucznik mechanik Aleksy Krąkowski zginął, próbując wypuścić parę z kotłów, by zapobiec wybuchowi. Marynarz rozbrajający zapalniki bomb głębinowych poświęcił życie, by ochronić swoich kolegów. Inny, młody marynarz odmówił opuszczenia ukochanego okrętu i poszedł na dno razem z nim. Pamięć o tych bohaterach trwa.
W trakcie uroczystości odbyła się ceremonia wręczenia medalu ,,Pro Patria’’  Ludomirowi Handzelowi,  prezydentowi Nowego Sącza.
Zwieńczeniem obchodów było złożenie przed pomnikiem wiązanki kwiatów.

Uroczystości w Norwegii, ponad 1500 km od Polski, w przepięknej scenerii ośnieżonych górskich szczytów, wznoszących się pomiędzy błękitnymi wodami zimnych fiordów, podczas dnia polarnego były kolejnymi w tym roku – po Wale Pomorskim, Kołobrzegu, Berlinie,  Bolonii, Wilhelmshaven – obchodami kultywującymi pamięć i oddającymi hołd Żołnierzom Polskim walczącym w II wojnie światowej.  

Tekst i fot.: Krzysztof Rinas