POPULARYZATORKA BOJÓW KAWALERII

Urodziła się w 1928 r., w koszarach 10 Pułku Ułanów Litewskich przy ul. Kawaleryjskiej w Białymstoku. Jej ojciec, Wacław Tokarczuk, był podoficerem w pułku. Uczyła się w szkole w Zwierzyńcu. Naukę przerwała wojna. Dziadkowie zabrali ją wraz z jej rodzeństwem do Kleosina.

W 1950 r. wyszła za mąż za zawodowego wojskowego i zamieszkała w koszarach przy ul. Kawaleryjskiej.

Na początku lat 90. XX w., w różnych miejscowościach na Podlasiu, potomkowie ułanów zaczęli samorzutnie zakładać grupy kawaleryjskie w biało-czerwonych barwach Ułanów Litewskich (najwięcej rekrutów pobierano z terenu dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego – stąd nazwa pułku).

Eugenia Kula, widząc zainteresowanie społeczeństwa odradzającymi się tradycjami oręża polskiego, postanowiła popularyzować boje kawalerii, w tym udział pułku i jej ojca w kampanii wrześniowej 1939 r., zakończony u gen. Kleeberga w bitwie pod Kockiem. Doprowadziła do powołania przez  żyjących oficerów, podoficerów i ułanów pułku Koła Żołnierzy 10 Pułku Ułanów Litewskich, którego została prezeską w 1985 r. Zachęciła do współpracy panie z Rodziny Pułkowej. Spotykano się w białostockim Muzeum Wojska, dzięki przychylności ówczesnego jego dyrektora, dr. Krzysztofa Filipowa.

Wielkim wydarzeniem było poświęcenie ufundowanej przez kawalerzystów repliki sztandaru pułku. Od tego czasu mieszkańcy Białegostoku mogli oglądać podczas świąt państwowych honorowy szwadron pułku.

Gdy barwy i tradycje kawalerii przejęły pododdziały Wojska Polskiego, obchody pułkowych świąt przeniosły się do koszar przy ul. Kawaleryjskiej, zajmowanych przez 18 Białostocki  Pułk Rozpoznawczy. W dawnym garnizonowym kościele przy koszarach odprawiano msze św. za kawalerzystów. Nabożeństwa odbywały się także w cerkwi, ponieważ w pułku służyli prawosławni ułani.

Dzięki staraniom Eugenii Kuli wielu weteranów otrzymało wysokie odznaczenia państwowe i nominacje na wyższy stopień wojskowy.

Zasłużonych kombatantów, odchodzących na wieczną wartę, żegnały honorowe sekcje współczesnych ułanów. Koło fundowało pamiątkowe tablice w miejscach ważnych dla historii pułku.

W 2019 r. Eugenia Kula przekazała białostockiemu Archiwum Państwowemu cenne pamiątki rodzinne, fotografie ułanów, a także dokumenty przebiegu ich służby oraz materiały związane z działalnością Koła Żołnierzy 10 Pułku Ułanów Litewskich.

Za społeczną, patriotyczną działalność była odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi.

Spoczęła na Cmentarzu Miejskim w Białymstoku. Pożegnali ją współcześni Ułani Litewscy, członkowie Rodziny Pułkowej,  przyjaciele, przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich, żołnierze i oficerowie WP, uczniowie szkół mundurowych, miłośnicy historii oręża polskiego.

Cześć Jej Pamięci.

Włodzimierz Syta