WYRY

Już 1 września Niemcy rozpoczęli marsz w kierunku na Mikołów i ok. godz. 11 zaczęło się natarcie na Wyry. Oddziały polskie, wspierane przez załogę pociągu pancernego, trwały na swoich stanowiskach. Drugiego dnia po ciężkich walkach Niemcy opanowali Wyry. Zginął dowodzący pociągiem pancernym kpt. Jan Rybczyński. Do kontrataku przystąpił stacjonujący wówczas w Mikołowie II batalion 73 Pułku Piechoty dowodzony przez ppłk. Władysława Kiełbasę. Wieś została odbita, ale w ostatnim natarciu zginął dowódca. Zdobytą wieś udało się utrzymać tylko do końca dnia. Na skutek ostrzału artyleryjskiego i nalotów lotniczych ginęła bezbronna ludność cywilna.

Jeszcze nie umilkły ostatnie strzały, kiedy w 1945 r. na miejscu krwawych walk wybudowany został Pomnik Pamięci Żołnierzy Września 1939 roku. To pod nim, 2 września 2024 r. odbyło się patriotyczne spotkanie zorganizowane przez Urząd Gminy Wyry, Śląski Zarząd Wojewódzki ZKRPiBWP oraz Wojewódzkie Centrum Rekrutacji w Tychach. Zainaugurowała je polowa msza św., której przewodniczył bp Grzegorz Olszewski. Mszę uświetniły liczne poczty sztandarowe – wojskowe, kombatanckie, miejscowych stowarzyszeń oraz szkół. Oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Wojskowa z Łazisk oraz chóry – „Moniuszko” i „Echo” W trakcie mszy wysłuchaliśmy patriotycznych wystąpień bp. Olszewskiego i proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej w Mikołowie pastora Kornela Undasa.
Poczet Flagowy 6 Batalionu Powietrzno-Desantowego z Gliwic wciągnął flagę Polski na maszt, odśpiewano hymn. Wójt gminy Wyry Joanna Pasierbek-Konieczny mówiła o niezłomności, odwadze i poświęceniu żołnierzy oraz w imieniu wszystkich zebranych oddała hołd bohaterom tych walk, zarówno wojskowym jak i cywilnym.
Nie zmarnujmy ofiary, którą w imię wolności ponieśli Polacy. Pamiętając o poległych, nie możemy zapominać, co czeka nas być może w przyszłości, nawiązując do obecnie toczących się działań wojennych w Europie – powiedział wicewojewoda śląski Michał Kopański.
85. rocznica obrony ojczyzny przed hitlerowskim najeźdźcą była okazją do uhonorowania wielu osób kultywujących pamięć o tej walce i przekazujących ją młodemu pokoleniu. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i OR medalem „Pro Patria” wyróżnił: Michała Męcik-Kronenberga, płk. Pawła Piątkowskiego i ppłk. Krzysztofa Szmyta. Odznaczenia wręczył Michał Kopański w asyście prezesa Śląskiego Zarządu Wojewódzkiego ZKRPiBWP Włodzimierza Czechowskiego. Zarząd Główny ZKRPiBWP przyznał Joannie Pasierbek-Konieczny Komandorię „Za Wybitne Zasługi dla ZKRPiBWP”, a Ewie Surmie i Adrianowi Ciućko odznakę „Za Zasługi dla ZKRPiBWP”. Wyróżnienia wręczyła sekretarz generalna ZG Elżbieta Sadzyńska w asyście prezesa ŚZW Włodzimierza Czechowskiego. Wiele osób otrzymało Śląski Kombatancki  Krzyż Pamięci, odznaczenia Polskich Drużyn Strzeleckich i innych patriotycznych śląskich organizacji.
W skupieniu wysłuchaliśmy wystąpienia prezesa ŚZW ZKRPiBWP Włodzimierza Czechowskiego, które głęboko zapadło w serca słucha-czy. W tegorocznych uroczystościach biorą udział cztery pokolenia Polaków, w tym trzy, które nie zaznały okrucieństwa wojny. Za parę lat nas, kombatantów, już nie będzie, jednak z naszego doświadczenia wynika przesłanie, że obecnie cały naród powinien się skupić nad przyszłością Ojczyzny i jej bezpieczeństwem, a szczególnie nad tym jak wychować i przygotować do życia społeczno-politycznego naszą młodzież, jako prawych obywateli kochających swój kraj i wolność… Droga do tego celu to jedność narodu, miłość Ojczyzny i wiedza. Nie można mówić, że kocha się kraj, gdy odnosimy sukcesy i zwycięstwa. Kochać Polskę trzeba zawsze.
Część oficjalną zakończył Apel Pamięci odczytany przez por. Marka Nowakowskiego z Batalionu Powietrzno-Desantowego w Gliwicach, salwa honorowa i Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego.
Na skraju lasu w namiotach czekała na nas żołnierska grochówka.

Elżbieta Sadzyńska